De focus ligt op het collectieve spoor, zei minister Mona Keijzer (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) in debat met de Tweede Kamer: de ontwikkeling van de warmtenetten. Zij wil daarom haast zetten achter de bevoegdheid van gemeenten om wijken aan te wijzen die van het aardgas af gaan.
Gemeenten en warmtesector wachten met smart op de Wet gemeentelijke instrumenten warmtetransitie (Wgiw), waarin de aanwijsbevoegdheid wordt geregeld. De wet is erop gericht om gemeenten de bevoegdheden te geven die nodig zijn om regie te voeren in de wijk- of gebiedsgerichte aanpak van de warmte. Het wetsvoorstel is al door de Tweede en moet nu naar de Eerste Kamer.
Vertraging
Het aansluiten van woningen op warmtenetten gaat namelijk te traag, meent de minister. De ambitie om vijfhonderdduizend extra woningen aan te sluiten in 2030 via de wijkaanpak wordt met deze snelheid niet gehaald. In praktijk is de uitrol van warmtenetten in grote delen van het land tot stilstand gekomen in bestaand gebied. Energiebedrijf Vattenfall heeft aangekondigd om alleen nog warmtenetten bij nieuwbouw aan te leggen.
Relatie met de energietransitie
Een mogelijke verklaring is dat minister Keijzer ziet dat warmtenetten de toenemende druk op het elektriciteitsnet beperkt. Maatregelen tegen netcongestie noemde ze van groot belang: “Al is het maar omdat dat in een ander deel van mijn portefeuille, de woningbouw, één van de belemmeringen is.”
Wat moeten gemeenten doen?
Alle gemeenten leggen uiterlijk eind 2026 in een warmteprogramma vast welke wijken, buurten en dorpskernen voor 2035 van het aardgas afgaan en hoe. Eind 2025 moeten de gemeenten een conceptversie presenteren. De VNG stelde een Handreiking warmteprogramma beschikbaar voor alle gemeenten. In onze platformvergadering van 3 oktober 2024 stonden we hier uitgebreid bij stil. De fysieke haalbaarheid van een warmtenet is niet overal mogelijk door de beperkte ruimte in de boven- en ondergrondse openbare ruimte. Toets vooraf of het past in de bestaande stad.