Netbeheerders mogen bij het afhandelen van aanvragen voor transportcapaciteit binnenkort voorrang verlenen aan “partijen die een groot algemeen belang dienen”. De ACM heeft daartoe een ontwerp-codebesluit gepubliceerd. Er is volgens de toezichthouder sprake van een groot algemeen belang als een partij bijdraagt aan congestieverzachting, veiligheid, basisbehoeften of verduurzaming.
Netbeheerders zijn op dit moment nog formeel verplicht om alle aanvragen die zij binnenkrijgen voor transportcapaciteit op volgorde van binnenkomst af te handelen. Door het landelijke tekort aan transportcapaciteit en personeelstekorten zijn in veel gebieden lange wachtrijen ontstaan voor een aansluiting en de bijbehorende transportcapaciteit. Netbeheerders en de ACM vinden het daarom zinvol om bepaalde aanvragen prioriteit te geven, zodat bijvoorbeeld een school of een ziekenhuis eerder kan worden aangesloten dan bijvoorbeeld een casino.
De ACM kondigde afgelopen maart al aan de regels op dit punt te willen aanpassen. Hoewel formeel nog altijd het first come first served-principe (FCFS) geldt, staat de ACM het nu al toe dat netbeheerders incidenteel voorrang verlenen aan een specifieke aanvrager, mits zij “in een concreet geval kunnen motiveren waarom voorrang nodig is”.
Nu heeft de ACM ook de eerste stap gezet naar een formele aanpassing van de regels. In een ontwerp-codebesluit heeft de ACM criteria opgesteld op basis waarvan de netbeheerders kunnen bepalen of een partij in aanmerking komt om met voorrang te worden aangesloten en transportcapaciteit te krijgen.
Vier categorieën
Partijen die in het voorstel van de ACM voorrang kunnen krijgen omdat zij een algemeen belang dienen, zijn door de ACM ingedeeld in vier hoofdcategorieën. De eerste categorie, die dus de meeste prioriteit krijgt, is de “congestieverzachter”, oftewel “een partij waarvan de netbeheerder, op basis van een tussen de netbeheerder en desbetreffende partij gesloten bindend contract, vaststelt dat het toekennen van transportcapaciteit aan deze partij ertoe leidt dat er transportruimte op het net beschikbaar komt”.
De tweede categorie zijn partijen die het belang van veiligheid dienen. Dit zijn noodhulpdiensten, politie en defensie, penitentiaire inrichtingen, en installaties die zorgen voor waterveiligheid (zoals sluizen en gemalen).
De derde categorie die voorrang krijgt zijn bedrijven en organisaties die voorzien in een basisbehoefte. Hieronder vallen de gezondheidszorg, woningbouw, waterbeheer, afvalbeheer, onderwijs en openbaar vervoer.
De vierde en laatste categorie die recht heeft op voorrang zijn bedrijven die zorgen voor verduurzaming. Dit kan zowel aan de productie- als aan de vraagkant zijn. Dus een producent van duurzame elektriciteit krijgt voorrang op een producent van niet-duurzame elektriciteit, en afnemers van elektriciteit “die grootschalig en bovenwettelijk verduurzamen kunnen voorrang krijgen indien zij hiertoe concrete, expliciete en bindende afspraken hebben gemaakt met de overheid”.
Alleen bij wachtrij
Met de mogelijkheid om voorrang te verlenen aan bovenstaande categorieën, verdwijnt het first come first served-principe niet, licht de ACM toe. In principe worden aanvragen nog steeds op volgorde van binnenkomst behandeld, zeker als er geen wachtrij met transportverzoeken is. “Zonder wachtrij is er immers geen noodzaak om af te wijken van FCFS”, stelt de ACM.
Als er wel een wachtrij is, kán de netbeheerder ervoor kiezen af te wijken van FCFS en bepaalde partijen eerder transportcapaciteit toe te kennen, maar het hoeft niet. Wel is het zo dat als een netbeheerder besluit om het prioriteringskader toe te passen op een bestaande wachtrij, “hij dat binnen het volledige verzorgingsgebied waar sprake is van transportschaarste consequent dient te doen”.
Het ontwerp-codebesluit ligt vanaf deze donderdag ter inzage, en gaat vergezeld van een consultatie door de ACM die tot en met 5 oktober loopt. In die consultatie vraagt de ACM marktpartijen om op een aantal specifieke onderdelen van het ontwerpbesluit te reageren. Zo wil de toezichthouder graag horen van belanghebbenden of zij vinden dat “de categorisering en functies in het prioriteringskader verbeterd kunnen worden”.
Bron: Energeia, 13 juli 2023