De gemeente Groningen zet met de oprichting van een BV de eerste stap voor een gemeentelijk energiebedrijf (GEB). De GEB Holding BV wordt verantwoordelijk voor de regie en aansturing van de opwekking, distributie en levering van zonne- en windenergie. Het al bestaande warmtebedrijf Warmtestad komt ook onder het GEB te vallen.
Dat maakte het Groningse college eerder deze week bekend. De gemeente Groningen streeft ernaar in 2035 CO₂-neutraal te zijn. “Dit betekent dat al onze energie uit duurzame bronnen moet komen, bij voorkeur opgewekt binnen onze gemeentegrenzen”, staat te lezen in de brief aan de gemeenteraad. Volgens het college is het belangrijk dat de gemeente op lokaal niveau de leiding neemt in de energietransitie, omdat deze “van vitaal belang is voor het welzijn” van de inwoners. “De markt alleen kan dit niet oplossen.”
Eerder heeft de gemeente al het beleid vastgesteld dat grootschalige zonneparken op het grondgebied van de gemeente door de gemeente zelf moeten worden ontwikkeld en geëxploiteerd. Groningen gaat daarmee naar eigen zeggen een stap verder dan het Klimaatakkoord, waarin het streven is opgenomen van 50% lokaal eigendom.
Dit betekent overigens niet dat private investeerders niet welkom zijn om deel te nemen in hernieuwbare-energieprojecten. De gemeente staat “altijd open om plannen van bedrijven of investeerders te bespreken”, zegt Abukar Said, kwartiermaker van het gemeentelijk energiebedrijf. Zij kunnen alleen geen zeggenschap krijgen, laat staan volledige eigendom. “Publieke regie vanuit de gemeente blijft gewaarborgd”, schrijft het college.
Holding
De stap die het Groningse college nu aankondigt is de oprichting van een holding. Dat is het moederbedrijf waaronder de onderneming komt te vallen die daadwerkelijk de zonne- en windparken in de gemeente gaat exploiteren, de Exploitatiemaatschappij Duurzame Energie (EDE). Hieronder zullen in elk geval het zonnepark Meerstad en het windpark Roodehaan gaan vallen, die momenteel in ontwikkeling zijn.
Het college benadrukt dat het risico daarmee op dit moment beperkt blijft tot €1.000 voor de stortingsplicht voor de aandelen van de BV. “Het risico wordt pas groter zodra EDE BV wordt opgericht en we tot exploitatie overgaan.” Hoe groot de risico’s zijn als de gemeente daadwerkelijk de energiemarkt betreedt, blijft vooralsnog onduidelijk.
Wel schrijft het college dat juist de oprichting van een BV helpt om toekomstige risico’s te beheersen. Een alternatief zou zijn om binnen de gemeente een aparte projectdirectie op te zetten die zich over de ontwikkeling van zonne- en windparken bekommert. Dat laatste zou aanzienlijk meer administratieve complexiteit met zich meebrengen, “en er is een kans dat financiële tegenvallers hun weerslag hebben op de gemeentebegroting”.
De bedrijfsmatige aanpak, via de oprichting van een BV, moet leiden tot een slagvaardige en flexibele organisatie, waarin bedrijfseconomische en marktprincipes leidend zijn. Dat bevordert volgens het college de doelmatigheid. Het zorgt daarnaast voor enige afstand van de politiek. Het “bewezen besturingsmodel” van directie en aandeelhouders moet leiden tot de totstandkoming van “een samenhangende aanpak van risicobeheersing”.
Warmtestad
Groningen heeft met Warmtestad al een bedrijf in handen dat verantwoordelijk is voor de aanleg van een warmtenet in verschillende stadswijken. Warmtestad wordt onderdeel van het gemeentelijk energiebedrijf, als zusterbedrijf van EDE. Het wordt ook een van de afnemers van de lokaal geproduceerde, hernieuwbare elektriciteit.
In de gekozen opzet sluit EDE leveringscontracten met andere onderdelen van het gemeentelijk energiebedrijf. Naast Warmtestad is dat mogelijk het gemeentelijke laadpalenbedrijf. In de toekomst zou dat eventueel ook kunnen gelden voor waterstofproductie. Die partijen gaan voor de stroom een marktconforme prijs betalen, “niet anders dan wanneer ingekocht wordt bij een andere energieleverancier”.
De gemeente is dus niet van plan energieleverancier te worden voor individuele inwoners. “Het is niet de bedoeling dat we duizenden en duizenden rekeningen gaan sturen. We richten ons op grote partijen en niet op individuen”, zegt verantwoordelijk wethouder Philip Broeksma (GroenLinks) tegen RTV Noord.
De opbrengst van de energieverkoop zal gestort worden in het gemeentelijke Fonds Energietransitie, bedoeld om de energietransitie in Groningen te versnellen. Dat is na aftrek van de kosten voor het gebruik van de grond, compensatie van omwonenden en mitigatie. De gemeenteraad bepaalt vervolgens hoe dit geld precies ingezet wordt. “Het doel is de energietransitie van onze wijken en dorpen te versnellen en ervoor te zorgen dat iedere inwoner van onze gemeente mee kan doen; ook de mensen met een kleine beurs”, aldus kwartiermaker Said.
Bron: Energeia, 10 november 2023