Agentschap Telecom gaat strenger toezicht houden op en handhaven bij graafschade aan kabels en leidingen. In het Jaarbericht schrijft de toezichthouder dat het de partijen zelf niet is gelukt om het aantal graafschades terug te brengen. Particuliere initiatieven met zonnepanelen en laadpalen zijn een complicerende factor.
In 2016 ondertekenden verschillende partijen, waaronder Netbeheer Nederland en Gasunie, een richtlijn om het aantal gevallen van graafschade te verminderen. Die richtlijn kreeg de naam CROW 500 en had als doel om in 2018 onder de 25.000 te komen. Dat mislukte. Ook in de jaren na 2018 liep de hoeveelheid graafschades niet terug, waaruit toezichthouder Agentschap Telecom de conclusie trekt dat de graafketen de eigen doelen niet zelfstandig kan halen.
Handhaven
Dus komt er nu “stringenter toezicht” op “de belangrijkste aspecten van zorgvuldig opdrachtgeven bij de belangrijkste opdrachtgevers van graafwerkzaamheden”. Dat betekent in de praktijk dat de toezichthouder vaker controles uitvoert, en bij overtredingen direct een handhavingstraject start. Zo moet er dan toch eindelijk die zo gewenste trendbreuk in het aantal graafschades ontstaan.
Particuliere initiatieven voor het leggen van zonnepanelen en bouwen van laadpalen helpen daarbij niet, merkt de toezichthouder op. Dat aantal initiatieven neemt toe en maakt voor het trekken van kabels en leidingen vaak gebruik van publieke gronden. Maar particuliere netten hoeven niet te worden geregistreerd. Dat maakt het risico groter dat ze per ongeluk worden geraakt bij het graven. Het feit dat opdrachtgevers steeds vaker gebruik maken van verschillende onderaannemers bemoeilijkt ook de communicatie, omdat het voor netbeheerders lang niet altijd duidelijk is wie de verantwoordelijke “grondroerder” is.
De energietransitie is een belangrijk onderwerp in het Jaarbericht 2021 van Agentschap Telecom. De digitale transitie en de energietransitie trekken samen op, schrijft het Agentschap. Digitale diensten hebben energie nodig om te draaien, maar de toekomstige energievoorziening wordt dan weer door digitale diensten in goede banen geleid. En beiden zijn essentiële diensten voor Nederland.
Zonnepanelen en laadpalen
Het voorbeeld van zonnepanelen en laadinfrastructuur is vaker genoemd. Zonnepanelen leveren hernieuwbare elektriciteit, en elektrische auto’s kunnen bijdragen aan de stabiliteit van het net. Maar een kwaadwillende hacker kan diezelfde systemen ook inzetten om het elektriciteitsnet juist te ontregelen. Het Agentschap waarschuwde hier afgelopen jaar al voor, en houdt een vinger aan de pols.
Ook onbedoeld kunnen energievoorzieningen digitale dienstverlening ontregelen. Ook hier zijn zonnepanelen weer een bekend voorbeeld. Zo kan een bepaald onderdeel van een zonnepaneleninstallatie het communicatienetwerk van de hulpdiensten verstoren. Dat is nu van de markt gehaald. Een andere zonnepaneleninstallatie bleek dusdanig te storen dat vuilophaaldiensten de chips in vuilcontainers niet konden uitlezen. Dat had tot gevolg dat in die straat twee jaar geen vuilnis kon worden opgehaald.
De toezichthouder ijvert in Europees verband voor regelgeving. Ook doet de toezichthouder onderzoek naar meest verkochte omvormers van zonnepanelen, naar zowel de eventuele storingen die worden veroorzaakt als naar de cyberveiligheid. Uitslag van dat onderzoek moet dit jaar komen. Ook bij elektriciteitsmeters van laadpalen is cyberveiligheid een aandachtspunt, staat er verder in het Jaarbericht, hoewel die wel voldoen aan de wettelijk gestelde eisen.
Slimme meters
Al langer zijn er klachten over slimme meters die de verkeerde data uitlezen. In het Jaarbericht schrijft Agentschap Telecom dat uit nationaal en internationaal onderzoek blijkt dat dergelijke elektriciteitsmeters ook last kunnen hebben van de eerdergenoemde stoorsignalen. De toezichthouder is hier bezorgd over, ondanks de verzekering van de netbeheerders dat het in de praktijk maar sporadisch voorkomt. Maar daar is het Agentschap het niet mee eens. Dynamische tarieven, netbalancering en andere energiediensten maken dat een slimme meter betrouwbaar moet zijn. “Aanwezigheid van gevoelige elektriciteitsmeters in combinatie met apparatuur die stoorsignalen veroorzaakt vormt een risico voor dit publieke belang.”
De toezichthouder schrijft dat de netbeheerders de inkoopeisen voor slimme meters hebben verscherpt en dat er bij meldingen van foutieve metingen goed wordt gekeken of er mogelijke stoorsignalen aanwezig zijn. Desondanks vindt de toezichthouder dat de huidige norm niet scherp genoeg is, en heeft zij EZK gevraagd die aan te scherpen.
Elektriciteitsproducenten essentieel
Afgelopen jaar zijn 22 elektriciteitsproducenten in Nederland benoemd tot “aanbieder van essentiële dienst”, staat in het Jaarbericht van Agentschap Telecom. Dat betreft producenten met een cumulatief opgesteld vermogen van 100 MW of meer. Zij hebben een zorgplicht voor het instandhouden van hun IT-infrastructuur, en een meldplicht als zich een incident voordoet. Het Agentschap houdt toezicht op de zogeheten AED’s, waar ook de regionale en landelijke netbeheerders onder vallen.
Het afgelopen jaar heeft het Agentschap kennisgemaakt met de productiebedrijven, en onderzocht hoe weerbaar zij zijn. Ook hebben de inspecteurs van de toezichthouder zich laten certificeren in branchspecifieke normen en zich verdiept in de “ketens die van belang zijn voor de levering van internet, aardgas en elektriciteit”. Op basis van alle opgedane kennis wordt nu bepaald welke inspectie-activiteiten Agentschap Telecom gaat uitvoeren.
Bron: Energeia, 21 april 2022